Bezpośredni pomiar aktywności promieniotwórczego jodu w tarczycy pracownika zapewnia najbardziej wiarygodną ocenę dawki skutecznej od inkorporacji promieniotwórczego jodu drogą wziewną, chociaż ocena ta wymaga znajomości rozkładu czasowego wnikania tego radionuklidu do organizmu pracownika.

W praktyce ochrony radiologicznej wyróżnia się:

● jednorazowe wniknięcie ¹³¹I do organizmu pracownika do jakiego może dojść w wypadku zdarzenia radiacyjnego (np. przypadkowe uwolnienie radionuklidu do powietrza pracowni)
● ciągłe wnikanie ¹³¹I do organizmu pracownika (wariant pesymistyczny) przy stałym w czasie stężeniu aktywności ¹³¹I w powietrzu pomieszczenia przez 24 godziny na dzień. (np. przy rutynowych pracach z otwartymi źródłami promieniotwórczego jodu oraz dyżurach nocnych przy pacjentach - otwartym źródłem radionuklidu jest pacjent po zaaplikowaniu diagnostycznej lub terapeutycznej dawki radioizotopu).
● wielokrotne wnikanie – określona liczba wniknięć w ciągu roku w zależności od cyklu pracy z jodem promieniotwórczym.

- wariant 1: przebywanie 8 godzin dziennie w warunkach znaczącego stężenia aktywności ¹³¹I w powietrzu (np. rutynowe prace w zakładzie medycyny nuklearnej)
- wariant 2: przebywanie 8 godzin w ciągu tygodnia w warunkach podwyższonego stężenia aktywności ¹³¹I (np. narażenie osoby aplikującej jod promieniotwórczy pacjentom)  

W zależności od przyjętego wariantu wnikania różna będzie wielkość i przebieg czasowy aktywności ¹³¹I mierzonych w tarczycy.  

Jednorazowe wniknięcie ¹³¹I do organizmu pracownika do jakiego może dojść w wypadku zdarzenia radiacyjnego (np. przypadkowe uwolnienie radionuklidu do powietrza pracowni). Wielkość i zmiany w czasie aktywności ¹³¹I mierzonych w tarczycy przedstawiono na rysunkach 1, 2.

Rys. 1

Rys. 2

Jednorazowe wniknięcie ¹³¹I do organizmu pracownika do jakiego może dojść w wypadku zdarzenia radiacyjnego (np. przypadkowe uwolnienie radionuklidu do powietrza pracowni) .

W tabeli poniżej przedstawiono poziomy odniesienia aktywności ¹³¹I w tarczycy przy "prawie" jednorazowym wniknięciu ¹³¹I około 910 kBq (w ciągu ośmiu godzin pracy). Poziomy aktywności ¹³¹I odpowiadają rocznej dawce skutecznej 20 mSv (graniczna dawka dla narażonych zawodowo).

Aby obliczyć dawkę skuteczną jaką otrzymał dany pracownik (w mSv), należy ustalić czas jaki upłyną od wniknięcia - do pomiaru ¹³¹I w tarczycy, a po przeprowadzeniu pomiaru aktywności ¹³¹I w tarczycy tego pracownika podzielić wynik pomiaru przez odpowiedni poziom odniesienia i pomnożyć przez 20.  

Ciągłe wnikanie ¹³¹I do organizmu pracownika (wariant teoretyczny) Zachodzi przy przebywaniu pracownika w stałym w czasie stężeniu aktywności ¹³¹I w powietrzu pomieszczenia przez 24 godziny na dobę. (Chociaż jest to wariant mało realistyczny, zalecany jest dla np. rutynowych pracach z otwartymi źródłami promieniotwórczego jodu oraz dyżurach nocnych przy pacjentach - otwartym źródłem radionuklidu jest pacjent po zaaplikowaniu diagnostycznej lub terapeutycznej dawki radioizotopu).

Wielokrotne wnikanie ¹³¹I do organizmu pracownika– określona liczba wniknięć w ciągu roku w zależności od cyklu pracy z jodem promieniotwórczym.

● wariant 1: przebywanie 8 godzin dziennie w warunkach znaczącego stężenia aktywności ¹³¹I w powietrzu (np. rutynowe prace w zakładzie medycyny nuklearnej)
● wariant 2: przebywanie przez 8 godzin w ciągu tygodnia w warunkach podwyższonego stężenia aktywności ¹³¹I (np. narażenie osoby aplikującej jod promieniotwórczy pacjentom)

Aby obliczyć dawkę skuteczną jaką otrzymał dany pracownik (w mSv), należy przy założeniu cyklicznego powtarzania się czynności pracownika, po przeprowadzeniu pomiaru aktywności ¹³¹I w tarczycy tego pracownika podzielić wynik pomiaru przez odpowiedni poziom odniesienia i pomnożyć przez 20.