Źródło
promieniotwórcze to materiał
promieniotwórczy przygotowany do wykorzystywania
jego promieniowania jonizującego w przemyśle,
medycynie, rolnictwie, nauce. Nie przestrzeganie
wymagań dla bezpiecznej pracy ze źródłami
promieniowania jonizującego lub niewłaściwe
zabezpieczenie takich źródeł może prowadzić do
trwałych uszkodzeń ciała, utraty zdrowia a nawet
życia oraz skażeń środowiska.
Tzw. osierocone
źródła, czyli takie, które
zostały porzucone, zagubione, ukradzione, lub
przesłane bez właściwych uprawnień powodowały i
powodują wiele zagrożeń i szkód związanych z ich
stopieniem w hutach metali (w tym w Polsce),
nieumyślnym napromienieniem lub innym
nieprzewidzianym. Według danych Międzynarodowej
Agencji Energii Atomowej, instytucji powołanej
m.in. do kontroli materiałów jądrowych i
bezpiecznego wykorzystania promieniowania
jonizującego, najczęściej przejmowanym na
Świecie źródłem promieniotwórczym jest cez.
Cez
promieniotwórczy (Cs-137) ma
szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach
(radioterapia medyczna, sterylizacja,
radiografia przemysłowa, bomba cezowa, pomiary
grubości lub gęstości), ale jest go stosunkowo
łatwo wykryć za pomocą urządzeń stacjonarnych
lub innych do detekcji promieniowania gamma.
Jednak nie każda przejęta próbka nielegalnie
posiadanego cezu, czy innego pierwiastka jest
promieniotwórcza i o tym powinny pamiętać służby
biorące udział w systemie reagowania na tego
typu zdarzenia przekazując informację mediom.
Przekazanie informacji mediom np. że przejęto
cez promieniotwórczy (Cs-137), gdy w
rzeczywistości był to cez niepromieniotwórczy
(Cs-133), przynosi więcej szkody niż pożytku.
Radionuklid
|
T½
|
Aktywność właściwa [Bq/g]
|
Emiter
|
Inne
|
Kobalt-60
Co-60
|
5.3 lat
|
4.07*1013
|
beta, gamma
|
Metal
o wyglądzie zbliżonym do żelaza i niklu
|
Cez-137
Cs-137
|
30.1
lat
|
3.26*1012
|
beta, gamma
|
B.
miękki srebrzysto-biały metal, w temp. 28,39
°C przejmuje postać płynną
|
Stront-90
Sr-90
|
28.8 lat
|
5.18*1012
|
beta
|
Srebrzysty,
szybko przechodzący w żółtawy w wyniku utleniania
|
Iryd-192
Ir-192
|
74 dni
|
> 1.85 * 1011
|
beta, gamma
|
Srebrzysto- biały, bardzo twardy metal
|
Ameryk-241
Am-241
|
433 lat
|
1.26*1011
|
alfa, gamma
|
Srebrzysty
metal
|
Kaliforn-252
Cf-252
|
2.7 lat
|
1.98*1013
|
alfa, neutron
|
Prawdopodobnie
metaliczny, srebrzysto-biały
|
Rad-226
Ra-226
|
1600 lat
|
3.67*1010
|
alfa, beta, gamma
|
Czysty
metal jest błyszcząco- biały, czernieje w powietrzu
|
Pluton-238
Pu-238
|
88 lat
|
6.4*1011
|
alfa, gamma
|
Srebrzysty
metal przechodzący w matowo-żółty
|
|